چای کوهی به نام‌های دیگری مانند توکلیجه و کلکنه نیز مشهور است. این گیاه، در اکثر نقاط دنیا پرورش پیدا می‌کند، در گذشته، از چای کوهی تنها به عنوان داروی درمان و التیام زخم استفاده می‌شده است. این نوع چای را بیشتر در نواحی غرب ایران و در مناطق کوهستانی می‌‌توان یافت. مهمترین ترکیبات شیمیایی چای کوهی هاپیرین، ماده قرمز رنگ هایپریسین، تانن و اسید نیکوتینیک است.

چای کوهی، بسیار خوش عطر و بو و لذیذ است و می‌تواند جایگزین خوبی برای چای عصرانه یا ظهر باشد. همچنین از برگ و قسمت‌های هوایی این گیاه در غذاهایی مانند شامی کباب و کوکو به عنوان معطر کننده استفاده می‌شود. چای کوهی فواید درمانی بیشماری دارد.


خواص چای کوهی (طبیعت و خواص درمانی)

 گیاه چای کوهی از نظر طب قدیم ایران، دارای مزاج گرم و خشک است، لذا برای درمان بیشتر بیماری‌های رطوبی و سرد مزاج مفید است. ماده قرمز رنگ هایپریسین که در برگ‌های چای کوهی وجود دارد و با فشار دادن برگ‌ها از آن استخراج می‌‌شود برای التیام زخم‌‌ها و درمان سوختگی‌‌ ها به کار می‌رود. برخی خواص دارویی این گیاه عبارتند از:

چای کوهی باعث افزایش اشتها شده، بنابراین می‌توان آنرا به بچه‌ها و افراد مسن که اشتها ندارند توصیه کرد.

استفاده از چای کوهی در درمان و بهبود سرماخوردگی موثر است، همچنین گرفتگی صدا را باز و خلط آور است.

نوشیدن چای کوهی برای رفع افسردگی و درمان بیخوابی مفید است، چنانچه سه روز متوالی از چای کوهی استفاده شود، حالات افسردگی را از بین برده، بی خوابی را مداوا می‌کند و بیماران اعتماد به نفس خود را باز می‌یابند.

از خواص چای کوهی برای درمان برخی بیماری‌های مهلک نظیر فلج، مننژیت، کزاز و سیاه سرفه استفاده می‌شود.

مصرف این گیاه، ضد کرم معده و روده است.

چای کوهی، ادرار آور و قاعده آور است.

از مهم ترین خواص چای کوهی، درمان و التیام زخم ها، سوختگی و جای نیش حشرات است، به این منظور، برگ آن را بصورت پودر درآورده و روی زخم‌های عمیق قرار دهید.

چای کوهی، درمان کننده اسهال و اسهال خونی است.

استفاده از چای کوهی، برای درد دنبالچه، درد پشت و گردن و تسکین درد سیاتیک مفید است.

اگر مشکوک به خونریزی مغزی هستید و یا احتمال خونریزی مغزی وجود دارد حتما از چای کوهی استفاده کنید.

نوشیدن چای کوهی، برای رفع کم خونی مفید است.

چای کوهی می‌تواند ویروس‌ها را از بین برده و حتی برای از بین بردن ویروس بیماری ایدز نیز مفید است و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می گردد.

از خواص چای کوهی، براى درمان بیماری هاى رطوبتى استفاده کرده، بخصوص براى مبتلایان به روماتیسم و درد مفاصل مفید است.

جوشانده سرشاخه‏ هاى گیاه چای کوهی، جهت تقویت و تنظیم دستگاه رحمى، ضد عفونى کردن مجارى ادرار و رفع سردرد و میگرن مفید است.

امروزه اثرات ضد سرطانی این گیاه، به ویژه بر روی سرطان خون ثابت شده است.


مضرات چای کوهی

 با وجود خواص فراوان چای کوهی، زنان باردار مجاز به خوردن آن نیستند و حتى اگر بخور جوشانده این گیاه را در زیر رحم بدهند، سبب سقط جنین خواهد شد. همچنین کسانی که از قرص ضد بارداری، داروهای آسم و ضد سرماخوردگی و داروهای حساسیت استفاده می‌کنند بایستی از خوزدن چای کوهی پرهیز کنند. به طور کلی، مصرف زیاد چای کوهی برای افراد گرم‌ مزاج مضر است و موجب خون‌آلود شدن ادرار می‌شود.


طریقه مصرف چای کوهی

 یک قاشق مربا خوری پر از چای کوهی را در یک لیوان آب جوش ریخته و با قاشق خوب به هم بزنید. آنگاه روی آن را با یک نعلبکی بپوشانید و بگذارید مدت 20 دقیقه بماند تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و با کمی عسل میل کنید.

برای تهیه جوشانده این گیاه باید حدود یک قاشق چایخوری برگ و گل خشک گیاه را در دو فنجان آب جوش ریخته و آن را آنقدر بجوشانید تا یک فنجان باقی بماند، سپس آنرا مصرف کنید.


منبع: سایت ستاره